Tải app
Facebook
Google
Zalo
Các loại chứng khoán phái sinh mà nhà đầu tư nên biết
Mục lục [Ẩn]
Các loại chứng khoán phái sinh trên thị trường
1.1. Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận giữa hai bên tham gia về việc mua và bán tài sản cơ sở với một mức giá xác định tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Tài sản cơ sở tạo nên hợp đồng kỳ hạn là trái phiếu, cổ phiếu, lúa,...
|
Tính linh hoạt: Hợp đồng kỳ hạn chứng khoán có thể được điều chỉnh theo thỏa thuận giữa hai bên, bao gồm loại chứng khoán, số lượng, giá cả, thời điểm giao dịch, và các điều kiện thanh toán. Không giao dịch trên sàn giao dịch: Hợp đồng kỳ hạn chứng khoán thường được thực hiện trực tiếp giữa hai bên mà không qua sàn giao dịch tập trung. Do đó, các bên tham gia không phải trả bất kỳ khoản phí nào cho sàn giao dịch. Rủi ro thanh toán và rủi ro vỡ nợ: Do không được niêm yết trên sàn chứng khoán tập trung, hai bên tham gia hợp đồng kỳ hạn chứng khoán có nguy cơ thanh toán hoặc vỡ nợ. Mức độ thanh khoản thấp: Do được niêm yết trên sàn OTC, do đó hợp đồng kỳ hạn chứng khoán không dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt, mức độ thanh khoản của hợp đồng này tương đối thấp. |
Ví dụ: Công ty A đặt mua 10 tấn cà phê của Công ty B theo dạng hợp đồng kỳ hạn với đơn giá 100.000 VND/kg tại thời điểm ký kết (14/05/2024). Theo bản hợp đồng này, Công ty B cần giao đúng số lượng cà phê cho Công ty A vào ngày 14/06/2024. Đến ngày 14/06/2024, dù giá cà phê có lên xuống thế nào thì Công ty B vẫn phải giao đủ 10 tấn cà phê theo đơn giá 100.000 VND/kg cho Công ty A.
Hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận giữa hai bên tham gia về việc mua và bán tài sản cơ sở
1.2. Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là một loại hợp đồng pháp lý được niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán, nhằm mục đích mua bán một tài sản cơ sở (chẳng hạn như cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, nguyên liệu...) với giá đã thỏa thuận trước vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.
|
Giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán: Hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán, đảm bảo tính minh bạch và thanh khoản cao. Tài sản cơ sở: Hợp đồng tương lai có thể dựa trên nhiều loại tài sản cơ sở khác nhau như cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, nguyên liệu,... Giá giao dịch cố định: Giá mua bán tài sản cơ sở được xác định và cố định ngay tại thời điểm ký hợp đồng, bất kể giá thị trường có biến động như thế nào. Giao dịch vào ngày đáo hạn: Hai bên tham gia hợp đồng cam kết thực hiện giao dịch mua bán tài sản cơ sở vào ngày đáo hạn được quy định trong hợp đồng. Sử dụng ký quỹ: Giao dịch hợp đồng tương lai đòi hỏi nhà đầu tư phải đặt cọc ký quỹ để đảm bảo khả năng thanh toán. |
Ví dụ: Nhà đầu tư A dự đoán cổ phiếu FPT tăng lên trong tương lai và quyết định mua cổ phiếu này với mức giá 100.000 VND/cổ phiếu. Nếu đến ngày đáo hạn, thị giá cổ phiếu FPT tăng lên 120.000 VND/cổ phiếu thì nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận 20.000 VND/cổ phiếu.
1.3. Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là thỏa thuận hoặc cam kết việc mua bán tài sản cơ sở với giá xác định trong tương lai. Trong đó bên mua của hợp đồng có quyền (không phải là nghĩa vụ) khi thực hiện giao dịch tương lai đó.
|
Quyền, không phải nghĩa vụ: Người mua quyền chọn chỉ có quyền, nhưng không có nghĩa vụ thực hiện giao dịch mua hoặc bán tài sản cơ sở. Giá thực hiện: Giá mua hoặc bán tài sản cơ sở được xác định và cố định ngay tại thời điểm ký hợp đồng, được gọi là giá thực hiện (Strike Price). Ngày đáo hạn: Hợp đồng quyền chọn có thời hạn hiệu lực nhất định, được gọi là ngày đáo hạn (Expiration Date). Ký quỹ: Giao dịch quyền chọn đòi hỏi nhà đầu tư phải đặt cọc ký quỹ để đảm bảo khả năng thanh toán. Hai loại quyền chọn:
Loại hình giao dịch đa dạng: Quyền chọn có thể được giao dịch trên thị trường phái sinh hoặc qua giao dịch ngoài sàn. |
Ví dụ: Nhà đầu tư B tin tưởng giá cổ phiếu XYZ sẽ tăng trong tương lai. Anh ấy có thể mua quyền chọn mua cổ phiếu XYZ với giá thực hiện 100.000 đồng/cổ phiếu và ngày đáo hạn 3 tháng tới. Nếu giá cổ phiếu XYZ tăng lên 120.000 đồng/cổ phiếu vào ngày đáo hạn, anh ấy có thể thực hiện quyền mua cổ phiếu với giá 100.000 đồng/cổ phiếu và bán lại với giá 120.000 đồng/cổ phiếu, thu về lợi nhuận 20.000 đồng/cổ phiếu.
Hợp đồng quyền chọn
1.4. Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi là hợp đồng giữa hai bên tham gia về việc trao đổi các luồng tiền trong tương lai theo một công thức đã xác định.
Trao đổi dòng tiền: Hai bên tham gia hợp đồng hoán đổi sẽ trao đổi các dòng tiền theo các điều khoản được thỏa thuận trước, bao gồm số tiền, lãi suất, thời điểm thanh toán,...
|
Trao đổi dòng tiền: Hai bên tham gia hợp đồng hoán đổi sẽ trao đổi các dòng tiền theo các điều khoản được thỏa thuận trước, bao gồm số tiền, lãi suất, thời điểm thanh toán,... Tài sản cơ sở: Hợp đồng hoán đổi có thể dựa trên nhiều loại tài sản cơ sở khác nhau như cổ phiếu, chỉ số chứng khoán,... Mục đích: Hợp đồng hoán đổi được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như phòng ngừa rủi ro, đầu cơ, tối ưu hóa danh mục đầu tư,... Hai loại chính:
|
Ví dụ: Nhà đầu tư A sở hữu một danh mục đầu tư trái phiếu có lãi suất cố định. Anh ấy lo ngại rằng lãi suất sẽ giảm trong tương lai, khiến giá trị danh mục đầu tư của anh ấy giảm xuống. Anh ấy có thể ký hợp đồng hoán đổi lãi suất với một bên khác để trao đổi khoản thanh toán lãi suất cố định của mình lấy khoản thanh toán lãi suất thả nổi. Nếu lãi suất giảm, anh ấy sẽ được hưởng lợi từ việc nhận khoản thanh toán lãi suất thả nổi thấp hơn.
Các loại chứng khoán phái sinh tại Việt Nam
2.1. Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30
Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (VN30F) là một loại hợp đồng phái sinh được giao dịch trên Sở giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), cho phép nhà đầu tư mua bán giá trị của chỉ số VN30 với giá đã thỏa thuận trước vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.
|
Tài sản cơ sở: Chỉ số VN30, là chỉ số phản ánh giá trị của 30 cổ phiếu có vốn hóa thị trường và tính thanh khoản cao nhất trên HOSE. Giá giao dịch: Giá mua bán hợp đồng tương lai VN30F được xác định dựa trên giá trị của chỉ số VN30 tại thời điểm giao dịch. Giao dịch tại Sở giao dịch Chứng khoán: Hợp đồng tương lai VN30F được niêm yết và giao dịch tập trung trên HOSE, đảm bảo tính minh bạch và thanh khoản cao. Ký quỹ: Nhà đầu tư tham gia giao dịch hợp đồng tương lai VN30F phải đặt cọc ký quỹ để đảm bảo khả năng thanh toán. Mức ký quỹ hiện nay cho hợp đồng VN30F là 15% giá trị hợp đồng. Ngày đáo hạn: Hợp đồng tương lai VN30F có 4 kỳ hạn giao dịch tương ứng với 4 tháng liên tiếp và 2 tháng cuối cùng của 2 quý liên tiếp. Ví dụ, hợp đồng VN30F0623 có kỳ hạn giao dịch vào tháng 6 năm 2023. |
Ví dụ: Nhà đầu tư A tin tưởng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tăng trưởng trong 3 tháng tới. Anh ấy có thể mua hợp đồng tương lai VN30F0623 với giá hiện tại là 1.500 điểm. Nếu chỉ số VN30 tăng lên 1.600 điểm vào ngày đáo hạn, anh ấy sẽ có lợi nhuận 100 điểm/hợp đồng, tương đương 10 triệu đồng/hợp đồng.
2.2. Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ
Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (TPGF) là một loại hợp đồng phái sinh được giao dịch trên Sở giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), cho phép nhà đầu tư mua bán giá trị của rổ trái phiếu chính phủ do Bộ Tài chính phát hành với giá đã thỏa thuận trước vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.
|
Tài sản cơ sở: Rổ trái phiếu chính phủ do Bộ Tài chính phát hành, bao gồm các trái phiếu có kỳ hạn từ 5 năm đến 15 năm. Giá giao dịch: Giá mua bán hợp đồng tương lai TPGF được xác định dựa trên giá trị của rổ trái phiếu chính phủ tại thời điểm giao dịch. Giao dịch tại Sở giao dịch Chứng khoán: Hợp đồng tương lai TPGF được niêm yết và giao dịch tập trung trên HOSE, đảm bảo tính minh bạch và thanh khoản cao. Ký quỹ: Nhà đầu tư tham gia giao dịch hợp đồng tương lai TPGF phải đặt cọc ký quỹ để đảm bảo khả năng thanh toán. Mức ký quỹ hiện nay cho hợp đồng TPGF là 10% giá trị hợp đồng. Ngày đáo hạn: Hợp đồng tương lai TPGF có 4 kỳ hạn giao dịch tương ứng với 4 tháng liên tiếp và 2 tháng cuối cùng của 2 quý liên tiếp. Ví dụ, hợp đồng TPGF0623 có kỳ hạn giao dịch vào tháng 6 năm 2023. |
Ví dụ: Nhà đầu tư A tin tưởng lãi suất sẽ giảm trong 3 tháng tới. Anh ấy có thể mua hợp đồng tương lai TPGF0623 với giá hiện tại là 100 đồng. Nếu giá trị của rổ TPGF tăng lên 105 đồng vào ngày đáo hạn, anh ấy sẽ có lợi nhuận 5 đồng/hợp đồng, tương đương 5 triệu đồng/hợp đồng.
2.3. Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu HNX30
Hợp đồng tương lai chỉ số HNX30 (HNX30F) là một loại hợp đồng phái sinh được giao dịch trên Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), cho phép nhà đầu tư mua bán giá trị của chỉ số HNX30 với giá đã thỏa thuận trước vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.
|
Tài sản cơ sở: Chỉ số HNX30, là chỉ số phản ánh giá trị của 30 cổ phiếu có vốn hóa thị trường và tính thanh khoản cao nhất trên HNX. Giá giao dịch: Giá mua bán hợp đồng tương lai HNX30F được xác định dựa trên giá trị của chỉ số HNX30 tại thời điểm giao dịch. Giao dịch tại Sở giao dịch Chứng khoán: Hợp đồng tương lai HNX30F được niêm yết và giao dịch tập trung trên HNX, đảm bảo tính minh bạch và thanh khoản cao. Ký quỹ: Nhà đầu tư tham gia giao dịch hợp đồng tương lai HNX30F phải đặt cọc ký quỹ để đảm bảo khả năng thanh toán. Mức ký quỹ hiện nay cho hợp đồng HNX30F là 15% giá trị hợp đồng. Ngày đáo hạn: Hợp đồng tương lai HNX30F có 4 kỳ hạn giao dịch tương ứng với 4 tháng liên tiếp và 2 tháng cuối cùng của 2 quý liên tiếp. Ví dụ, hợp đồng HNX30F0623 có kỳ hạn giao dịch vào tháng 6 năm 2023. |
Ví dụ: Nhà đầu tư A tin tưởng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tăng trưởng trong 3 tháng tới. Anh ấy có thể mua hợp đồng tương lai HNX30F0623 với giá hiện tại là 1.500 điểm. Nếu chỉ số HNX30 tăng lên 1.600 điểm vào ngày đáo hạn, anh ấy sẽ có lợi nhuận 100 điểm/hợp đồng, tương đương 10 triệu đồng/hợp đồng.
Chứng khoán phái sinh được coi là kênh đầu tư có mức độ rủi ro cao nhưng tiềm năng sinh lời vô cùng hấp dẫn. Bởi vậy, công cụ tài chính này sẽ chỉ phù hợp cho nhà đầu tư chuyên nghiệp, đã có kinh nghiệm và kiến thức trên thị trường chứng khoán.
Đóng góp bài viết của các bạn bằng cách gửi bài viết Tại đây
Theo thị trường tài chính Việt Nam
Tỷ suất sinh lợi là gì? Ví dụ và cách tính tỷ suất sinh lợi
Bình luận
Nếu bị báo cáo vi phạm quá 10 lần sẽ bị banned nick.
Mới nhất
Cũ nhất
Bình luận hay nhất