FAQ: Có nên đóng bảo hiểm xã hội hay không?

Xã hội hiện đại ngày càng phát triển giúp bạn có nhiều cơ hội làm việc và thể hiện bản thân hơn. Tuy nhiên, song song với đó là những thách thức, khó khăn, đặc biệt là rủi ro có thể ập tới bất cứ lúc nào. Vì vậy, sự có mặt của bảo hiểm được coi là phương thức hạn chế rủi ro hiệu quả. Tại Việt Nam, bảo hiểm xã hội vẫn là hình thức phổ biến và có nhiều người tham gia nhất. Tuy nhiên, không ít người vẫn phân vân có nên đóng bảo hiểm xã hội không?

Có nên đóng BHXH hay không?

Bảo hiểm xã hội là gì?

Trước khi trả lời câu hỏi ở phần mở đầu, chúng ta cần biết định nghĩa về bảo hiểm xã hội: Căn cứ vào khoản 1 Điều 3 Luật BHXH 2014: “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH.”

Hiện nay, những người lao động làm việc tại các cơ quan, nhà máy, doanh nghiệp đều thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi tham gia BHXH bắt buộc với một mức đóng hợp lý được trích từ mức lương hàng tháng. Ngoài ra, đơn vị sử dụng lao động cũng có trách nhiệm đóng BHXH cho người lao động.

Có nên đóng bảo hiểm xã hội không?

Tuy nhiên, những người lao động tự do, không nằm trong một cơ quan, đơn vị nào vẫn có băn khoăn xem có nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để đảm bảo quyền lợi hưu trí và tử tuất sau này không?

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam tham gia bảo hiểm xã hội có rất nhiều lợi ích:

• Người tham gia BHXH tự nguyện sau khi hết tuổi lao động cũng được hưởng lương hưu, có khả năng tự chủ tài chính nên không phải phụ thuộc vào con cái, đồng thời cũng không trở thành gánh nặng cho xã hội.
• Trong quá trình hưởng lương hưu, người lao động cũng được cấp thẻ Bảo hiểm y tế để nếu không may bị ốm đau sẽ có quỹ khám chữa bệnh do BHYT chi trả.
• Mức đóng và phương thức đóng BHXH tự nguyện rất linh hoạt, mức thấp nhất theo chuẩn nghèo khu vực nông thôn cho đến mức cao nhất bằng 20 năm mức lương cơ sở. Người tham gia BHXH tự nguyện có thể chủ động phương thức đóng: Đóng theo tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng,...
• Trong trong hợp người đang đóng BHXH tự nguyện mà ngừng tham gia vì có cơ hội đi làm và đóng BHXH bắt buộc, thì toàn bộ thời gian tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cộng dồn với thời gian tham gia BHXH bắt buộc để tính hưởng chế độ hưu trí, tử tuất.
• Kể từ ngày 01/01/2018, Nhà nước đã rất nhân văn khi có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện: 30% đối với người thuộc diện nghèo, 25% đối với người thuộc diện cận nghèo, 10% với các đối tượng còn lại. Điều này nhằm thúc đẩy người dân tham gia BHXH để lo lắng tốt hơn cho cuộc sống sau này.

So sánh bảo hiểm xã hội và bảo hiểm nhân thọ

Tại Việt Nam, mô hình bảo hiểm xã hội và bảo hiểm nhân thọ đang là 2 loại phổ biến nhất. Mỗi loại sẽ có những ưu điểm riêng và phù hợp với từng đối tượng. Sau đây, chúng tôi sẽ nêu một vài điểm nổi bật của từng mô hình bảo hiểm:

• Về bảo hiểm xã hội tự nguyện:

Đây là loại hình bảo hiểm phi lợi nhuận do Nhà nước đứng ra tổ chức, đảm bảo tính minh bạch và an toàn. Công dân Việt Nam từ 15 tuổi trở lên, không nằm trong đối tượng tham gia BHXH bắt buộc có thể đăng ký đóng BHXH tự nguyện.

Tiền đóng vào quỹ BHXH đều được điều chỉnh tăng tương ứng với chỉ số giá tiêu dùng hàng năm (CPI) theo quy định của Chính phủ tại năm mà người tham gia hưởng chế độ. Do đó, chế độ lương hưu cũng tăng lên dựa vào những chỉ số này.

Khi tham gia BHXH tự nguyện, người dân được lựa chọn phương thức đóng và mức đóng phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của bản thân, thông thường khá thấp.

Người đóng BHXH tự nguyện khi sống được hưởng lợi từ hưu trí, có chế độ BHYT khi về hưu, đa phần đều không loại trừ bệnh, khám chữa bệnh thuận tiện và tốn ít chi phí. Trong khi nếu qua đời sẽ được hưởng chính sách tử tuất, thân nhân cũng được hưởng theo quy định.

Đóng BHXH tự nguyện giúp đảm bảo quyền lợi hưu trí và tử tuất sau này

Đọc thêm:

BHXH tự nguyện là gì? Có quyền lợi ra sao?

BHXH năm nay có những gì thay đổi?

• Về bảo hiểm nhân thọ:

Loại bảo hiểm này được sinh ra với mục đích bảo vệ tài chính của người tham gia trước những rủi ro trong cuộc sống. BHNT được đóng theo nhu cầu cá nhân của mỗi người, có yêu cầu khắt khe về tuổi đời và sức khỏe. Tuổi càng cao, có nhiều bệnh nền thì chi phí đóng BHNT sẽ cao hơn. Ngược lại, nếu bạn còn trẻ vè không có bệnh, mức đóng BHNT sẽ thấp hơn.

Trường hợp bạn đang hoặc đã từng bị bệnh gì, khi tham gia BHNT, bệnh đó và các bệnh liên quan sẽ bị loại trừ.

Khi tham gia BHNT, người tham gia sẽ được mua thêm các sản phẩm bổ trợ với quyền lợi chăm sóc sức khỏe (thăm khám, điều trị bệnh, nằm viện,…). Như vậy, khi mua BHNT kết hợp với các gói bổ trợ, bạn đã tự bảo vệ sức khoẻ và tài chính cho bản thân trước những rủi ro.

Chi phí tham gia BHNT có thể bằng hoặc cao hơn BHXH tự nguyện.

Có thể nói, mỗi loại bảo hiểm đều có ưu điểm riêng. Chúng tôi khuyên bạn nên tham gia ít nhất 1 loại bảo hiểm trong đời để đảm bảo về tài chính, sức khoẻ trước những rủi ro. Nếu hiện tại kinh tế của bạn chưa ổn định, có thể tham gia BHXH với mức thấp rồi dần dần đóng cao lên và sau đó tham gia thêm BHNT. Lựa chọn sử dụng tài chính thông minh và an toàn sẽ giúp cuộc sống của bạn tốt đẹp hơn.

Những trường hợp thiệt thòi khi không tham gia bảo hiểm xã hội

Ví dụ 1: Ông Phạm Văn Thành, 58 tuổi, quê hương Bến Tre, làm nghề xe ôm tại TP Hồ Chí Minh. Do không biết về chính sách BHXH tự nguyện cho người lao động tự do nên ông không tham gia. Đến nay đã gần tới tuổi về hưu, không còn sức lao động, ông Thành cũng không có một khoản thu nhập cố định. Đồng thời, cũng không có chế độ lương hưu khi không có BHXH.

Ngoài ra, thời gian gần đây, ông Thành phát hiện ra mình bị suy thận, việc điều trị hết sức tốn kém. Nếu ông thành có BHXH tự nguyện, khi về hưu sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí được chi trả, hỗ trợ điều trị bệnh rất nhiều.

Chính vì vậy, cuộc sống sau này của ông Thành sẽ trở nên khó khăn và vất vả hơn cả về tài chính lẫn sức khỏe. Trong khi nếu tham gia BHXH ở một mức thấp, gánh nặng này cũng sẽ được san sẻ phần nào.

Ví dụ 2: Chị Phạm Thị Thuỳ Linh, 37 tuổi, là tiểu thương buôn bán tại một chợ ở ngoại ô Hà Nội. Vào tháng 12/2020, chị Linh chẳng may qua đời do tai nạn giao thông, để lại chồng và 2 đứa con thơ dưới 15 tuổi. Nếu là người tham gia BHXH tự nguyện, nhân thân hoặc người lo mai táng cho chị Linh sẽ được hưởng trợ cấp mai táng và xem xét nhận trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất 1 lần.

Tuy nhiên, do chị Linh không đóng BHXH tự nguyện nên không có chế độ gì. Cuộc sống của chồng và các con chị Linh sẽ gặp nhiều khó khăn khi mất đi một lao động chính trong gia đình.

Qua 2 ví dụ trên, ta thấy được những người lao động không tham gia BHXH hay một loại bảo hiểm nào khác sẽ rất thiệt thòi trước những rủi ro gặp phải trong cuộc sống. Do đó, việc tham gia bảo hiểm là rất quan trọng và cần thiết.

Tóm lại, để trả lời “Có nên đóng bảo hiểm xã hội không?” thì chắc chắn là có, dù là hình thức bắt buộc hay tự nguyện sẽ đều đem đến nhiều lợi ích và tài chính thích hợp cho người dân.