Đầu tư chứng khoán là gì? Hướng dẫn đầu tư chứng khoán cơ bản

Đầu tư chứng khoán luôn là lĩnh vực được nhiều người quan tâm vì nó đem lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, song song với đó là những rủi ro lớn mà nhiều khi bạn không lường trước được, bạn có thể mất tiền, thậm chỉ dễ bị  “trắng tay” nếu không biết cách đầu tư đúng đắn. Vậy thực chất đầu tư chứng khoán là gì? Cách đầu tư cơ bản như thế nào?

Đầu tư chứng khoán là gì?

Chứng khoán là 1 loại bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hay phần vốn của Công ty hoặc tổ chức đã phát hành.

Một cổ phần sẽ đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp của một doanh nghiệp. Thông thường, các công ty hay tổ chức phát hành cổ phiếu (cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi). 

Đầu tư chứng khoán nghĩa là bạn đang mua/bán quyền sở hữu của một hay nhiều doanh nghiệp. Quá trình này sẽ có sự tăng hoặc giảm về lợi nhuận thu được.

Để đầu tư chứng khoán, bạn cần có sự tìm hiểu và tính toán kỹ lưỡng, chi tiết, có mục đích chứ không phải hành động bồng bột và mang tính cá nhân.

Đầu tư chứng khoán là gì?

Một số Luật chứng khoán cơ bản cho người mới bắt đầu

Điều 2 Luật Chứng khoán 2019 quy định về những đối tượng được tham gia vào thị trường chứng khoán và áp dụng luật chứng khoán:

“1. Tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài tham gia đầu tư chứng khoán và hoạt động trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

2. Cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

3. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.”

Ngoài ra, Điều 9 của Luật này cũng đưa ra định nghĩa về chứng khoán và giải thích những khái niệm liên quan đến tài sản trong chứng khoán:

“1. Chứng khoán là tài sản, bao gồm các loại sau đây:

a) Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;

b) Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;

c) Chứng khoán phái sinh;

d) Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.”

Xem thêm: Những Luật chứng khoán cơ bản khác mà người tham gia cần biết

Thị trường chứng khoán hoạt động như thế nào?

Thị trường chứng khoán bao gồm các hoạt động: Chào bán, niêm yết, giao dịch kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp các dịch vụ về chứng khoán, công bố thông tin, quản trị thông tin đại chúng,… Có 2 thành phần chính của thị trường chứng khoán - Nơi các nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư tổ chức, các quỹ, Công ty tiến hành giao dịch:

• Thị trường chứng khoán sơ cấp (primary market) là nơi cổ phiếu lần đầu được Công ty phát hành để thu hút vốn đầu tư. Đây là cách các công ty thu hút vốn trên thị trường chứng khoán. Phần lớn những người mua trên thị trường sơ cấp là các tổ chức lớn hay quỹ đầu tư.
• Thị trường chứng khoán thứ cấp (secondary market) là nơi cổ phiếu được mua đi bán lại sau khi phát hành sơ cấp. Người mua tại thị trường này sẽ giao dịch với các nhà đầu tư khác trên thị trường. Vì vậy thị trường chứng khoán thứ cấp không làm tăng nguồn vốn mà chỉ thay đổi quyền chủ sở hữu cổ phiếu giữa người mua và người bán. Nơi đây phù hợp với các nhà đầu tư cá nhân.

Hướng dẫn đầu tư chứng khoán cơ bản

Mở tài khoản

Để đầu tư chứng khoán, trước tiên bạn cần tạo 1 tài khoản đầu tư. Bạn nên tham khảo những công ty chứng khoán uy tín và lựa chọn, quyết định mở tài khoản. Việc có tài khoản sẽ giúp bạn làm quen với thị trường và những quy định về các giao dịch liên quan.

Một số công ty chứng khoán uy tín tại Việt Nam, bao gồm:

• Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect
• Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI)
• Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS)
• Công ty TNHH Chứng khoán Vietcombank (VCBS)
• Công ty Cổ phần Chứng khoán Bản Việt (VCSC)
• Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS)

Nạp tiền vào tài khoản chứng khoán

Sau khi có tài khoản chứng khoán, bạn cần nạp tiền vào để giao dịch. Số tiền để nạp vào tài khoản không giới hạn, có thể là vài trăm nghìn, vài triệu đồng cho đến hàng chục, hàng trăm tỷ đồng,…

Ví dụ: Như quy định giao dịch của sàn HOSE, mỗi đơn vị khớp lệnh mua bội số của 10 cổ phiếu. Do đó, số lượng tối thiểu mà bạn có thể giao dịch được trên sàn HOSE là 10 cổ phiếu, chẳng hạn như:

• Cổ phiếu VNM (Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam - Vinamilk) có giá là 138.000 đồng/ cổ phiếu. Vậy giá 10 cổ phiếu sẽ là 1.380.000 đồng.
• Cổ phiếu HAG (Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai) có giá là 5.420 đồng/cổ phiếu. Vậy giá 10 cổ phiếu sẽ là 54.200 đồng.

Xem bảng giá chứng khoán

Khi tham gia thị trường chứng khoán, bạn cần cách đọc bảng giá cổ phiếu. Hiện nay, sàn HOSE, sàn HNX hay sàn UPCOM đều có bảng giá riêng.

Ngoài các sàn, mỗi công ty chứng khoán đều có bảng giá riêng cho các khách hàng của mình. Tuy nhiên, nhìn chung giao diện của các sàn không có nhiều khác biệt, đều sở hữu những yếu tố cơ bản.

Đặt lệnh giao dịch chứng khoán

Khi mở tài khoản và đăng nhập thành công, sau đó nạp tiền vào tài khoản, bạn hoàn toàn có thể đặt lệnh mua/bán chứng khoán.

Sau đây là một video hướng dẫn mua/bán chứng khoán cơ bản của HSC:

Tham khảo tài liệu chứng khoán

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, bạn có rất nhiều cách để tìm hiểu về đầu tư chứng khoán:

• Cách 1: Đọc các tài liệu trên Internet từ những nguồn uy tín như các website của những Công ty chứng khoán uy tín đã được nêu ở trên.
• Cách 2: Đọc một số đầu sách về đầu tư chứng khoán nổi tiếng ( 24 bài học sống còn để thành công trên thị trường chứng khoán - William J. O’Neil, Phù thủy chứng khoán - Jack D. Schwager, Cách mua chứng khoán - Việt Thư (biên soạn),…
• Cách 3: Tham gia các khóa học đầu tư chứng khoán trực tiếp hoặc trực tuyến.

Có nên đầu tư chứng khoán không?

Đầu tư chứng khoán là phương thức kinh doanh phổ biến trong thời đại hiện nay, đặc biệt là khi bất cứ ai cũng mong muốn nâng cao thu nhập từ nhiều nguồn. Tuy vậy, quan điểm về việc đầu tư chứng khoán đem lại thu nhập thu động của nhiều người là chưa chính xác lắm. Thực tế, đây là hình thức đầu tư không hề đơn giản, dễ dàng, thậm chí bạn phải chấp nhận nhiều rủi ro nếu muốn thành công.

So với lợi nhuận của kênh đầu tư truyền thống như gửi tiết kiệm với lãi suất từ 6 - 7%/năm, thì chứng khoán có mức lãi suất cao hơn, luôn được đánh giá là một kênh đầu tư hiệu quả.

Ngoài ra, các chuyên gia tài chính thường đánh giá đây là kênh đầu tư linh hoạt, không cần bỏ vốn quá lớn cũng có thể tham gia, việc mua đi bán lại chứng khoán cũng dễ dàng, có tính thanh khoản cao.

Tóm lại, nếu bạn là một người ưa thích đầu tư mạo hiểm, mong muốn lợi nhuận cao thì có thể tham gia đầu tư chứng khoán. Nhưng trước đó, bạn cần trang bị kiến thức tốt và bài bản để đạt được hiệu quả cao, hạn chế những rủi ro.

Những vấn đề khi đầu tư chứng khoán

• Không biết cách lựa chọn cổ phiếu có khả năng sinh lời

Đây có lẽ là điều làm các nhà đầu tư băn khoăn nhất. Có nhiều cách để lựa chọn cổ phiếu như bám vào tin tức doanh nghiệp, lựa chọn các doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, có người thì chọn mã cổ phiếu có biểu đồ phân tích kỹ thuật đẹp,… Ứng dụng theo các nào là tùy thuộc vào kiến thức và kinh nghiệm của mỗi người.

• Không biết thời điểm mua/bán cổ phiếu

Khi đã tìm được 1 loại cổ phiếu ưng ý nhưng nhà đầu tư lại không biết nên mua vào bán ra khi nào. Nhiều công ty làm ăn tốt, phát triển nhưng chưa chắc cứ mua cổ phiếu của công ty đó là có lãi. Lúc đó, phân tích kỹ thuật là công cụ hiệu quả nhất để xác định thời điểm mua/bán.

• Khó khăn khi kiểm soát tâm lý đầu tư

Những tâm lý không hề có lợi của nhà đầu tư chứng khoán: Lạc quan quá mức, tâm lý bầy đàn, tự tin thái quá, sợ thua lỗ. Đây là những yếu tố dễ tồn tại ở bất cứ ai nhưng nhiều khi bản thân cũng không nhận ra. Tâm lý này tác động rất lớn đến quyết định đầu tư của mỗi cá nhân.

Một số câu hỏi thường gặp về đầu tư chứng khoán

Đầu tư chứng khoán có phải đánh bạc không?

Không chính xác, đầu tư chứng khoán là hình thức kinh doanh hợp pháp, được Nhà nước cho phép chứ không phải trái phép như đánh bạc.

Có phải tôi dễ mất toàn bộ số vốn nếu đầu tư chứng khoán?

Điều này có thể xảy ra nhưng cực kỳ hiếm (tỷ lệ chỉ dưới 1% trong trường hợp nhà đầu tư lựa chọn những doanh nghiệp bị huỷ niêm yết bắt buộc do chậm công bố thông tin hoặc doanh nghiệp phá sản).

Khi bạn mới đầu tư chứng khoán, bạn nên chọn những doanh nghiệp đầu ngành có lịch sử tài chính, kinh doanh rõ ràng, doanh nghiệp sinh lời và tăng trưởng ổn định, doanh nghiệp mà bạn nắm rõ thông tin. Khi đầu tư vào những doanh nghiệp này bạn sẽ gặp ít rủi ro thua lỗ hơn.

Liệu có cần chơi chứng khoán ảo trước khi đầu tư thật không?

Thực tế, chỉ với khoản tiền vài trăm nghìn cho đến vài triệu đồng là bạn đã có thể đầu tư chứng khoán nên không cần thiết phải chơi chứng khoán ảo. Khi chơi thật, bạn sẽ đúc rút được nhiều kinh nghiệm đầu tư, giao dịch, giá cả vận động ra sao, lời lãi được tính như thế nào,… Từ đó giúp bạn nâng cao kiến thức nhanh chóng và đầu tư hiệu quả hơn.

Hy vọng với những kiến thức trong bài viết đã giúp bạn định nghĩa được đầu tư chứng khoán là gì, cũng như cách thức đầu tư chứng khoán cơ bản ra sao. Chúc bạn có nhiều thông tin hữu ích và nếu lựa chọn đầu tư chứng khoán sẽ hết sức thông minh, sáng suốt và sớm có lợi nhuận.